معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه صادرات غیرنفتی از 45.3 میلیارد دلار عبور کرده است، گفت: این میزان تا پایان سال از 52 میلیارد دلار عبور می‌کند و رکورد صادرات غیرنفتی شکسته می‌شود.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان توسعه تجارت، «علیرضا پیمان‌پاک»، معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت صبح امروز دوشنبه در نشست خبری که به مناسبت ایام الله دهه فجر ترتیب داده شده بود، به ارائه گزارشی از عملکرد یکساله این سازمان پرداخت و به سوالات خبرنگاران پاسخ داد.
وی با اشاره به رشد 40 درصدی صادرات غیر نفتی در سال گذشته گفت: در 10 ماه امسال نیز میزان صادرات غیر نفتی به 45.3 میلیارد دلار رسیده است که 17 درصد رشد در ارزش و 3 درصد رشد در وزن کالاها را نشان می دهد.
پیمان‌پاک با بیان اینکه امار صادرات تا آخر سال 1401 از 52 میلیارد دلار عبور خواهد کرد، افزود: این بالاترین عدد صادرات غیر نفتی کشور محسوب می‌شود که با وجود چالش‌هایی مانند، تحریم، حذف ارز از کالاهای اساسی، آزادسازی قیمت‌ها، مشکلات تامین برق و گاز واحدهای صنعتی، کاهش قیمت جهانی فلزات به واسطه جنگ روسیه و اوکراین و توقف ورود هیأت‌های تجاری به کشور به واسطه اغتشاشات به‌دست آمده است.
وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در سازمان توسعه تجارت برای دستیابی به این رکورد یادآور شد: ابتدا بحث متنوع کردن بازارهای صادراتی کشور بود؛ یعنی به یک ظرفیت‌های جدیدی که پیشروی کشور است، توجه کنیم. ما بازارهای خوب کشورهای همسایه را در دولت جدید فعال کردیم، بازارهای خوبی مانند عمان که تقریبا بیش از ۷۰ درصد رشد صادرات امسال‌مان به این کشور بود. سال گذشته هم باز ۷۰ درصد نسبت به سال ۹۹ رشد داشتیم که یک امار ویژه است. در حوزه اوراسیا هم امسال و در مجموع کشورهای حوزه اوراسیا ۲۴ درصد رشد صادرات داشتیم.
رئیس سازمان توسعه تجارت ادامه داد: از سوی دیگر، به برخی بازارها و حوزه‌های بکر تجاری که واقعاً سال‌های سال برای کل حاکمیت و کشور مغفول مانده بود، (البته به دولت‌های قبلی و سیاست‌های‌شان کاری نداریم) توجه ویژه‌ای کرده‌ایم، از جمله حوزه آفریقا که ظرفیت بسیار بالایی دارد و توجه بسیار ویژه‌ای در این دولت، به این بازار شد؛ بازاری که کشورهایی مانند ترکیه و چین حضور بسیار جدی در آنجا دارند.
وی با بیان اینکه در حوزه صدور خدمات فنی و مهندسی و حضور در پروژه‌های حوزه آفریقا، امسال ۶۰۰ درصد رشد فعالیت‌ها، پروژه‌ها و صادرات خدمات فنی و مهندسی داشتیم، اضافه کرد: در حوزه آمریکای لاتین هم همینطور، در حوزه جنوب شرق آسیا واقعا این فعالیت‌ها صورت گرفت، در حوزه شبه قاره هند ما تقریبا 8 درصد رشد داشتیم.
پیمان‌پاک خاطرنشان کرد: خوشبختانه توجه جدی و ایجاد تنوع در بازارهای صادراتی هدف که در دولت سیزدهم دنبال می‌شد، یکسری رویکرد‌ها داشت. گام اول‌مان توسعه بازار بود، توسعه بازار یکسری فعالیت‌هایی را شامل می‌شد که در قدیم دنبال می‌شد مانند برگزاری نمایشگاه، اعزام پذیرش هیات و … هرچند در گذشته این اقدامات صورت می‌گرفت اما هدف و رویکرد مشخص و مدونی نداشت. این اقدامات را بر اساس اولویت های صادراتی و جغرافی برنامه ریزی کردیم.
وی با اشاره به برنامه‌ریزی ورود به بازار آفریقا گفت: در این خصوص میزبان 60 هبأت تجاری از کشورهای مختلف آفریقایی بودیم، 8 مرکز تجاری از 30 مرکز را در آفریقا تاسیس کردیم، 3 رایزن را برای اولین بار به 3 کشور آفریقایی (کنیا، آفریقای جنوبی و الجزایر) اعزام کردیم و برنامه‌ریزی برگزاری 6 نمایشگاه که 2 مورد آن اجرا شد و 4 مورد نیز به زودی اجرا می‌شود، را انجام دادیم.
افزایش 4 برابری رایزن های بازرگانی در دولت سیزدهم
معاون وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه تجارت با اعلام این خبر که تعداد رایزن های بازرگانی در دولت سیزدهم از 5 به 20 نفر افزایش داشته است گفت: برنامه داریم تا با کمک مجلس این تعداد به 35 کشور برسد البته کشورهای بزرگ مانند هند و چین نیاز به چند رایزن دارند و کار با یک نفر راه نمیفتد. البته در کنار رایزن ها 30 مرکز تجاری در کشورها مختلف و تقریبا تمام کشورها همسایه تاسیس شد تا از ظرفیت بخش خصوصی در کار تجارت و کمک به تجار و ارائه خدمات به آنها راه اندازی شده است.
وی ادامه داد: ایجاد ارتباط بین پلتفرم‌های بازاریابی ایرانی و پلتفرم‌های خارجی در همان بازار کشورهای هدف از دیگر اقدامات صورت گرفته بود. علاوه بر این واردکنندگان بزرگ کشورهای هدف را شناسایی و ارتباط آنها را با صادرکنندگان بزرگ برقرار کردیم.
پیمان‌پاک همچنین در خصوص فعالیت شرکت‌های مدیریت صادرات و EMS ها تاکید کرد: این شرکت‌ها باید پشتیبان تجارت باشند نه اینکه خودشان به عنوان تاجر و رقیب وارد شوند. ضمن اینکه تقویت اتاق‌های مشترک نیز به توسعه تجارت خارجی کمک بسیار کرد که نمونه آن را در تجارت با عمان و رشد 80 درصدی سال گذشته نسبت به سال 99 و رشد 65 درصدی امسال نسبت به 1400 با هماهنگی پیش امده در اتاق مشترک دیدیم.
زیرساخت‌ها جوابگوی گشایش بازارها نیست
وی در ادامه به مشکلات بر سر راه توسعه تجارت اشاره کرد و افزود: گشایش بازار اقدام اولیه و ابتدایی است که لازمه آن حمایت، پشتیبانی، تقویت لجستیک و گمرک و حل مشکلات پولی و بانکی است.
رئیس سازمان توسعه تجارت ادامه داد: با وجود اینکه ما مسئولیتی در این حوزه ها نداشتیم اما به عنوان متولی امر تجارت سعی کردیم با نگاه فرابخشی برای حل آنها تلاش کنیم. به طور مثال با وجود افزایش 25 درصدی ارزشی و 24 درصدی وزنی صادرات به روسیه ظرفیت کمرگ و بنادر ما محدود است و همین مسئله موجب می شود تا صادرکننده نتواند کالای خود را به موقع تحویل دهد.
وی تاکید کرد: حل مشکلات زیرساختی زمانبر است و چون از گذشته این بازارها مورد توجه مسئولان وقت نبوده برای توسعه تجارت با آنها زیر ساخت ها را فراهم نکرده اند. با این وجود همکاران ما در گمرگ همراه بودند و ظرفیت گمرک آستارا 24 ساعته شده است.
پیمان‌پاک با اشاره به مشکل تردد کامیون ها به روسیه و صف های طولانی گفت: در کنار افزایش صادرات، ما شاهد ترانزیت کالا نیز هستیم و همین امر سبب شده تا جاده و گمرک ایران، روسیه و آذربایجان کشش این تعداد خود را نداشته باشد. البته در توسعه ناوگان دریایی خود را معطل بخش دولتی نکردیم و با کمک سرمایه گذاری بانک ها، بخش خصوصی 10 فروند کششتی تامین و به کمک آمد.
انعقاد اولین توافقنامه تجارت آزاد چند ملیتی
معاون وزیر صمت در خصوص انعقاد توافقنامه های تجارت ترجیحی و آزاد گفت: تجار ما به واسطه نرخ سود بازرگانی و گمرکی توان رقابت با تجار کشورهای دیگر را نداشتند و به همین علت با اولیت بندی 4 مورد به دنبال انعقاد توافقنامه های تجارت ازاد و ترجیحی رفتیم. توافقنامه تجارت آزاد با اوراسیا دو هفته پیش نهایی شد و احتمالا بعد از تصویب در دولت ها و مجالس کشورهای عضو از تابستان سال آینده اجرایی شود، با این توافق تجار ما توانایی رقابت با تجار چینی و ترک که تجارت آزاد با اوراسیا ندارند را خواهد داشت.
وی افزود: توافقنامه تجارت آزاد با اوراسیا اولین توافق نامه تجارت آزاد ج.ا.ا با اتجادیه چند ملیتی است و 90 درصد کد کالاها را شامل می شود. توافقنامه تجارت ترجیحی با اندونزی نیز اماده است تا در سفر رئیس جموهور به این کشور امضا شود. توافقنامه تجارت ترجیحی با پاکستان را نیز احیا کردیم و اکنون در حال بررسی توافقنامه تجارت آزاد با ونزوئلا و اتحادیه غرب افریقا هستیم.
پیمان‌پاک تاکید کرد: در تمامی این موارد منافع ملی و تولیدکنندگان لحاظ شده و کشورهایی را انتخاب کردیم که اقتصاد انها با ایران مکمل هستند و نیاز های یکدیگر را برطرف می کنند. البته توقف و بازنگری توافقنامه های دیگر را نیز در دست داریم چرا که ایران را به یک وارد کننده صرف تبدیل می کند.
مشکل تجارت آزاد با سوریه حل می‌شود
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص چرایی اجرا نشدن توافق نامه تجارت آزاد با سوریه گفت: متاسفانه نگاه برخی مدیران میانی در ایران به برخی کشورها مانند یک استان ایران است، معتقدند که هرچه می خواهیم صادر کنیم و فقط نیاز خود را با واردات از آنها برطرف کنیم. این نگاه اشتباه است، توافقنامه ها بر اساس منافع بر – برد منعقد می شود. در مورد سوریه نیز متاسفانه برخی دستگاه ها ورود چند قلم کالا که تعرفه انها صفر بوده را ممنوع کردند و طرف مقابل هم اجرای توافق نامه را متوقف کرد. در موضوع اوراسیا و اندونزی نیز اگر ورود وزارت جهاد و صمت و درایت آنها نبود شاهد مشکل مشابه می بودیم.
رئیس سازمان توسعه تجارت به موضوع لزوم تنقیح قوانین مربوط به تجارت اشاره کرد و افزود: با تشکیل شورای عالی تجارت و اختیارات قانونی آن می توان به یکپارچه سازی قوانین و تنقیح قوانین متعدد در دستگاه های مختلف امیدوار بود.
وی با بیان اینکه در دولت سیزدهم هیچ کالایی جز یکی دو قل آن هم به علت تنظیم بازار داخل ممنوعیت صادراتی نداشته، تاکید کرد: سعی کردیم بازار داخل را با عواض کنترل کنیم اما تا زمانی که کشورها ما تولید برای صادرات نداشته باشد و مازاد مصرف داخل را صادر کند، این مشکلات وجود خواهد داشت.
امکان گشایش ال سی با متصل شدن پیامرسان بانک‌های ایران و روسیه
پیمان‌پاک با بیان اینکه در مسائل پولی و بانکی نیز سعی بر حل مشکل تجار شده است گفتک ارتباط پیامرسان های بانک مرکزی های مرکزی روسیه و ایران را فراهم کردیم.
وی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه در ارتباط بانکی میان ایران و روسیه اتفاق بزرگی رخ داده است و تجار پیش از این خودشان ارتباط داشتند گفت: سیستم بانکی دو کشور برقرار نبود. میر بیزینس داشتیم که عملا شعبه ای از بانک ملی محسوب می شود ولی پیامرسان دو بانک بهم ارتباط نداشت. با این اتفاق کل بانک هایی که در این چند ماه با بانک های بزرگ روسی حساب کاربری باز کرده بودند، نمی توانستند دستور پرداخت دهند؛ با برقراری این ارتباط اکنون بانک های تجاری ما می توانند دستور پرداخت دهند که تنها مخصوص حواله های بانکی نیست.
رئیس سازمان توسعه تجارت ادامه داد: نکته مهم این است که تا به امروز گشایش ال سی نداشتیم. وقتی دو سیستم پیامرسان متصل نباشند، بانک ها اعتماد نمی کنند تا خط اعتباری باز کنند. یکی از مهمترین ویژگی ها این است که می توانیم با روسیه و اوراسیا ال سی باز کنیم.
وی در خصوص انتقادها از همکاری با روسیه گفت: تمام کشورها تجارت خود را با روسیه فارغ از مسایل سیاسی دارند، مگر وقتی ترکیه و امارات از تحریم ایران سود بردند و با ما همکاری داشتند کسی به آنها انتقاد کرد؟ ما نیز باید از فرصت پیش آمده در مورد روسیه استفاده کنیم. بنابر این با اعداد و تحلیل های غلط که تنها نگاه سیاسی دارد سنگ اندازی نکنیم.
ضرر ایران در تهاتر کالا صحت ندارد
معاون وزیر صمت در پاسخ به سوالی در مورد رقم تهاتر و اینکه گفته می شود در تهاتر ارزان فروشی و گران خرید می کنیم گفت: بیش از 2 میلیارد دلار تهاتر داشتیم اما نکته اصلی این است که این تهاتر توسط بخش خصوصی صورت می گیرد نه دولتی. بخش خصوصی و تجار نیز حتما برایشان سود دارد که وارد تهاتر شده اند. پس اینکه می گویند ضرر است و گران می خریم و ارزان می فروشیم درست نیست.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص بازگشت ارز حاصل از صادرات گفت: مطابق آمار بانک مرکزی سال گذشته 80 درصد ارز به گشور بازگشته است. البته ما به دنبال راهکارهایی بودیم که بازگشت ارز را تسهیل کند مانند اینکه واردات در برابر صادرات را در کل گروهای کالایی غیر از پتروشیمی و فلزات ازاد کردیم.
پیمان‌پاک در پاسخ به خبرنگاری که نسبت به بازگشت ارز با وجود اختلاف ارز 28500 تومانی با نرخ بازار آزاد گفت: عموم صادر کنندگان ما که خوراک ارزان قیمت می گیرند که نمی توانند با ارز 28500 بازگشت ارز داشته باشند که البته زیاد نیست و شاید 15 درصد صادرات را شمال شود. ساز و کاری نیز در بانک مرکزی در دست طراحی است که کالاهای مصرفی که اکنون بعضی کالاها با ارز بالای 40 هزار تومان به دست مردم می رسانند نباید ارز 28500 تومانی بگیرند. در این بازار مبادله ای جدید نگرانی دوستان رفع می شود. واردات طلا و اسکناس شروع شده است و این فرآیند در 2 هفته اینده آماده می شود و نگرانی حل می شود.
آغاز واردات شمش طلا و استفاده از رمز ارز در واردات
وی همچنین از واردات شمش طلای استاندار بانک مرکزی توسط خرده فروشان خبر داد و در خصوص استفاده از رمز ارز در واردات گفت: مشکل قانونی را با دریافت مصوبات لازم از هیأت دولت و شورای عالی امینت ملی حل کردیم، بانک مرکزی نیز سامانه ای مانند نیما طراحی کرده و منتظر اعلام حساب واسط ریالی است و به امید خدا تا چند هفته آینده واردات با رمز ارز آغاز می‌شود.
رئیس سازمان توسعه و تجارت اضافه کرد: ضمن اینکه به صورت آزمایشی و برای شناسایی نقاط ضعف این موضوع تا کنون با رمز ارز های استخراج شده حدود 50 میلیون دلار واردات توسط تجار داشتیم.
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص معرفی نیازهای صادراتی گفت: ما نیازهای بازارهای هدف را شناسایی و به اداره کل‌های تخصصی وزارت صمت معرفی کرده‌ایم.
پیمان‌پاک همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص ممنوعیت های ارزی پیش آمده در عراق گفت: این موضوع نشان می‌دهد که ما فعال بوده‌ایم که دشمن به فکر محدود کردن مان افتاده است. البته جای نگرانی نیست، بانک مرکزی در حال بررسی راه های متعدد جایگزین است و خللی در تجارت ما با این کشور ایجاد نمی‌شود.