آمارهای تجاری حکایت از آن دارند که اگرچه ارزش صادرات ایران در فصل بهار 1400 نسبت به مدت مشابه سال قبل با 15 درصد رشد مواجه بوده، اما به لحاظ وزنی کاهش 5 درصدی را تجربه کرده است؛ اما اکنون با ناآرامی‌هایی که در گمرکات مشترک دو کشور و مرز ماهیرود ظرف روزهای گذشته رخ داده، بسیاری از صادرکنندگان با دلنگرانی‌هایی در رابطه با تداوم صادرات خود به این کشور مواجه هستند که همین امر، چشم‌انداز آتی مثبت مراودات تجاری دو کشور به خصوص در حوزه صادرات را با تردیدهای بسیاری مواجه می‌سازد.
مرزهای مشترک ایران و افغانستان اندکی ناآرام است و آنچه که نمود بیرونی این رویداد را نمایان می‌سازد، گمرکاتی است که هر روز خبر فتح یکی از آنها به دست طالبان به گوش می‌رسد؛ اما اینکه توقف موقتی تجارت و معطلی کامیون‌ها، چه تبعاتی برای صادرات غیرنفتی ایران دارد، موضوعی است که باید با موشکافی به پاسخ آن رسید.
در این میان اگرچه آمارهای تجاری میان ایران و افغانستان از سال 95 تا سال 99 به صورت مرتب روند کاهشی را به خود دیده است، اما افغانستان به عنوان یکی از کشورهای همسایه ایران، همچنان در تجارت مرزی نقش مهمی را برای دو کشور بازی می‌کند؛ هر چند که تراز تجاری همواره به نفع ایران مثبت بوده است.
بررسی آمارهای تجارت ایران و افغانستان در فاصله سالهای 95 به بعد حکایت از آن دارد که روند ارزش صادراتی ایران در فاصله سالهای 95 تا 97 رو به رشد و از سال 97 به بعد مدام در حال کاهش بوده است؛ به نحوی که در نقطه اوج، صادرات ایران در سال 97 به 3 میلیارد دلار رسیده که 500 میلیون دلار نسبت به سال 95 رشد را به ثبت رسانده است.
اما درست بر عکس این روند، از سال 97 به بعد، صادرات ایران به این کشور مدام کاهشی بوده و در نهایت در سال 99 به 2میلیارد و 300 میلیون دلار رسیده است.
در این شرایط، واردات ایران نیز از سال 95 به بعد مدام رو به کاهش نهاده و از 21 میلیون و 600 هزار دلار در سال 95 به 4 میلیون و 200 هزار دلار در سال 99 رسیده است.
البته در بهار امسال نیز این روند باز هم با کاهش مواجه شده است؛ به نحوی که صادرات ایران در فصل اول سال 99 معادل 495 میلیون دلار بوده که در فصل اول سال جاری به 570 میلیون دلار رسیده است؛ اما این رشد تنها در بخش ارزشی صادرات ایران بروز و ظهور یافته است؛ به نحوی که تناژ صادرات ایران در فصل اول سال گذشته معادل 1472 هزار تن بوده که در فصل اول سال جاری به 1400 هزار تن رسیده است که خود نشانگر آن است که ارزش صادرات 15 درصد رشد داشته ولی تناژ آن با حدود 5 درصد کاهش مواجه بوده است.
از سوی دیگر، میانگین قیمت صادرات هر تن کالای ایرانی به افغانستان در فصل بهار 1400 معادل 407 دلار بوده است./ اکسپورتنا