تجارت خارجی ایران در چهار ماه ابتدایی امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشد و جهش را نشان می‌دهد. به گفته رئیس‌کل گمرک ایران، تلفن همراه، ذرت دامی، روغن آفتابگردان، جو، کنجاله، گندم، دانه سویا، شکر و برنج عمده‌ترین کالاهای وارداتی طی تیرماه امسال بوده و یکی از دلایل سبقت واردات از صادرات طی این مدت، سرعت در روند ترخیص کالاهای اساسی عنوان شده است.
آمار اعلام شده از تجارت خارجی کشور طی تیرماه 1400 نشان می‌دهد که واردات از صادرات پیشی گرفته‌است. بر اساس آنچه که رئیس کل گمرک ایران اعلام کرد، در تیرماه امسال صادرات غیرنفتی کشور به ارزش ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و واردات به ارزش ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسید که به این ترتیب، حجم تجارت خارجی کشور در چهارمین ماه سال برابر ۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار رقم خورده است و تراز تجاری تیرماه نیز معادل ۷۰۰ میلیون دلار منفی شده‌است.
جهش واردات در تیرماه امسال در حالی اتفاق افتاده است که مسولان گمرک ایران، سرعت در روند ترخیص کالاهای اساسی را دلیل رشد واردات می‌دانند.
بر اساس آمارهای اعلام‌شده از سوی رئیس‌کل گمرک ایران، صادرات تیرماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشدی معادل ۵۳ درصدی روبه‌رو بوده (در تیرماه ۹۹ معادل ۲ میلیارد و ۳۴۹ میلیون دلار صادرات انجام‌شده است) و نسبت به تیرماه ۹۸ معادل ۱۴ درصد افزایش داشته است (در تیرماه ۹۸ معادل ۳ میلیارد و ۱۵۲ میلیون دلار کالا صادرشده است). همچنین واردات نیز نسبت به تیر ۹۹ معادل ۳۰ درصد و نسبت به تیر ۹۸ معادل ۷ درصد رشد را تجربه کرده است.
آمارها نشان می‌دهد در تیرماه سال گذشته ۳ میلیارد و ۳۰۲ میلیون دلار کالا به کشور واردشده بود، همچنین در تیرماه ۹۸ نیز ارزش واردات به ۴ میلیارد و ۷ میلیون دلار رسید. مقایسه صادرات کشور در تیرماه ۱۴۰۰ نسبت به ماه قبل (خرداد ۱۴۰۰) هم بیانگر آن است که جهش صادراتی تجربه‌شده در خرداد، در تیرماه تداوم نداشته و صدور کالا در ماه چهارم نسبت به ماه سوم سال دچار افت شده است.
همچنین طبق گفته‌های رئیس‌کل گمرک، در چهار ماه منتهی به تیرماه سال جاری ۵۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تن کالا به ارزش بیش از ۲۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار بین ایران و کشورهای مختلف مبادله شده که مقایسه آن با مدت مشابه سال قبل نشان‌دهنده رشد ۲۱ درصدی در وزن و ۴۷ درصدی در ارزش کالاها است. آمار ارائه‌شده حاکی از آن است که در چهارماهه نخست سال ۱۴۰۰ وضعیت این بخش بهبودیافته و رشد آمارهای صادرات و واردات را رقم‌زده است.
به گفته مهدی میراشرفی، سهم صادرات کالاهای غیرنفتی از مجموع تجارت خارجی ۳۸ میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش ۱۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر وزن ۲۷ درصد و از حیث ارزش ۶۵ درصد رشد داشته است. حال‌آنکه در این مدت، ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۱۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار وارد کشور شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از حیث وزن ۵ درصد و از نظر ارزش ۳۲ درصد رشد داشته است.
بررسی آمارهای صادرات و واردات در چهارماهه ابتدایی امسال تراز تجاری منفی ۲۰۰ میلیون دلار را نشان می‌دهد.
عمده کالاهای تجارت خارجی ایران
رئیس‌کل گمرک ایران عمده کالاهای صادرشده در این مدت را گاز مایع‌شده، پلی‌اتیلن، محصولات نیمه‌تمام از آهن، متانول، بنزین، شمش آهن و فولاد و صنایع فولادی، میله‌های آهنی، پروپان مایع، قیر و کاتد از مس برشمرد.
او همچنین کشورهای مقصد کالاهای صادراتی ایران را به ترتیب چین با حدود ۱۰ میلیون تن به ارزش ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار، عراق با ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تن به ارزش ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار، امارات متحده عربی با ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار، ترکیه با یک‌میلیون تن به ارزش ۹۲۳ میلیون دلار و افغانستان با یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار تن به ارزش ۷۲۸ میلیون دلار اعلام کرد.
به گفته میراشرفی ۴/ ۹ میلیون تن از کالاهای واردشده کالای اساسی است که ۴/ ۸ میلیون تن آن ۶ قلم کالا با ارز ترجیحی است و با وجود بیش از ۶/ ۴ میلیون تن کالای اساسی موجود در اماکن بندری، حدود ۴۰۰ هزار تن در حال تخلیه در لنگرگاه‌ها و بیش از یک‌میلیون تن کالای اساسی در شناورها که منتظر تخلیه هستند و نزدیک به ۵/ ۱۵ میلیون تن ذخایر کالاهای اساسی است که نسبت به گذشته میزان مناسبی برای کشور است.
بازگشت تلفن همراه به صدر کالاهای واردات
رئیس‌کل گمرک ایران، تلفن همراه، ذرت دامی، روغن آفتابگردان، جو، کنجاله، گندم، دانه سویا، شکر و برنج را عمده‌ترین کالاهای وارداتی به کشور نام‌برده است. به گفته او، به‌جز تلفن همراه سایر اقلام وارداتی در زمره کالاهای اساسی و ضروری هستند که پس از مصوبات ترخیص درصدی و اعتباری، سرعت ترخیص کالاهای اساسی نیز افزایش چشمگیری داشته است به‌نحوی‌که از متوسط روزی ۴۷ هزار تن در بندر امام(ره) در سه‌ماهه اول سال به‌روزی ۶۲ هزار تن در روز در تیرماه رسیدیم که افزایش ۳۲درصدی ترخیص کالاهای اساسی را در تیرماه نشان می‌دهد.
وی درباره مهم‌ترین کشورهای طرف معامله واردات در چهارماهه ابتدای امسال نیز گفت: امارات با صادرات ۴ میلیون تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به ایران در جایگاه نخست و چین با یک‌میلیون تن کالا به ارزش ۳ میلیارد و یک‌صد میلیون دلار، ترکیه با یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، آلمان با ۳۵۱ هزار تن به ارزش ۵۶۳ میلیون دلار و سوئیس با ۶۷۲ هزار تن به ارزش ۵۳۹ میلیون دلار در رده‌های بعدی قرار دارند./ اتاق بازرگانی تهران