رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان قزوین گفت: ترامپ های داخلی، قوانین مزاحم و دست و پاگیر، بخشنامه های متناقض و یک شبه، تحریم دشمنان و تغییر نکردن رویکرد اقتصادی مدیران با شرایط کنونی مهمترین مانع صادرکنندگان است.
به گزارش خبرگزاری برنا از قزوین؛ مهدی عبدیان از کارآفرینان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان نمونه استان قزوین است که در سالهای گذشته توانسته با موفقیت در عرصه های صنعتی به عنوان یکی از چهره های شاخص مطرح شود و در حال حاضر به عوان نائب رئیس اتاق بازرگانی و نیز رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان نقش مهمی در پیگیری امور تجار و بازارگانان و نیز صادرکنندگان بر عهده دارد.
با توجه به اهمیت توجه به تولید و نیز بررسی برخی مشکلات پیش روی صادرات از این صادرکننده برتر دعوت کردیم تا با حضور در خبرگزاری برنا به برخی سوالات در خصوص وضعیت صادرات، موانع پیش روی تولید کنندگان و راهکارهای تسهیل در کارها پاسخ دهد که در گفتگوی مشروح این سوالات پاسخ داده شد.
* در حال حاضر چه تعداد صادرکننده فعال در استان قزوین داریم؟
در حال حاضر حدود 250 صادرکننده از گمرک استان قزوین کالای خود را به دیگر نقاط جهان صادر می کنند که حدود 120 نفر آنها از داخل استان هستند و بقیه از خارج استان کار صادرات را انجام می دهند.
کشورهای هدف صادرات استان شامل عراق، چین، آسیای میانه، افغانستان و کشورهای همسایه است که محصولات ما به لحاظ حجمی و ارزشی بیشتر فولاد و محصولات پلیمری، مواد غذایی، شوینده و کشاورزی است اما از نظر حجمی و ارزش بیشتر کالاها را محصولات فولادی و پلیمری تشکیل می دهد.
* مهمترین چالش صادرکنندگان و تولیدکنندگان استان چه مواردی است؟
بیشترین چالش های ما در سطح ملی است و باید توسط مسئولان کشوری حل شود و در استان قزوین و کشور می توانیم شرایط بهتری داشته باشیم اما با تصمیمات خلق الساعه معمولا موانعی ایجاد می شود که با جرات می توان اذعان کرد حدود 90 درصد موانع تجار و بازرگانان مسائل ملی و کلان و گاهی مربوط به تصمیمات یک شبه است که در یک لحظه و چند روز یا چند هفته تصمیم می گیرند و همه را دچار چالش می کنند و شما باید با چند سال تلاش به سختی آن را حل کنید.
* گرفتن تعهد ارزی چقدر شما را با چالش مواجه کرده است؟
هدف از گرفتن تعهد ارزی این بود که سرمایه ها از کشور خارج نشود و برخی فکر می کنند صادرکننده کالا را می برد ولی ارز را وارد کشور نمی کند اما اگر شما یک بررسی کنید می بینید در این سالها به جای بازدارندگی این مقررات و بخشنامه ها موجب خروج سرمایه ها شده بازدارندگی این اقدام باید بررسی شود که نتیجه داشته یا برعکس بوده، آمارها نشان می دهد ایرانیان در سالهای اخیر بیشترین خریدار خانه در ترکیه بوده اند و این پیامد تصمیماتی است که وقتی سرمایه گذار را بترسانید حتما در کشورهای دیگر سرمایه گذاری می کند.
بازگشت ارز از مشکلات جدی سالهای اخیر است و ما هرچه جلو می رویم حسرت گذشته را می خوریم، زیرا در سه سال قبل مشکلاتی داشتیم که امروز حاضریم همان مشکلات باشد و با چالش های جدید روبرو نشویم، البته ما هم قبول داریم شفافیت لازم است و ارز باید به کشور برگردد، ولی می پرسیم مگر قرار است ارز صادراتی برنگردد؟ اگر یک صادرکننده ارز نداشته باشد که نمی تواند ادامه فعالیت بدهد و دوباره مواد اولیه وارد کند، من اگر کالای خود را فروختم و ارز گرفتم مگر نباید دوباره مواد اولیه تهیه کنم تا تولید را ادامه دهم؟ پس نمی شود ارز را وارد کشور نکنم.
وقتی بانک مرکزی با حمایت دولت قادر نیست پول خودش را برگرداند چگونه از یک صادرکننده انتظار دارد ارز را براحتی وارد کند و مشکل نباشد، امروز از هند طلب داریم باید برنج به جای آن وارد کنیم، از چین طلب داریم باید کالای چینی وارد کنیم، پس من به عنوان صادرکننده با چه راهکاری ارز را براحتی برگردانم و در سامانه نیما بفروشم؟ چرا ارز تک نرخی نمی شود تا از رانت خارج شود؟ ارز 4200 تومانی یک رانت شده و 30 درصد آن به مردم می رسد و 70 درصد را یک عده افراد خاص می گیرند و منبع درآمد شده، اگر می خواهید کمک شود بیایید دهک های ضعیف جامعه را شناسایی کنید و توزیع مناسبی میان آنها داشته باشید.
هر صادرکننده و تولیدکننده درصد سود مشخصی دارد و حتما ارز را وارد کشور می کند اما روشهایی که برخی از مسئولان اتخاذ کردند، خواستند مشکلات ایجاد شده در ذخایر ارزی کشور را با این تصمیمات جبران کنند و به جای کمک به صادرکنندگان مانع آنها شدند و به جای این که جلوی واردات را بگیرند مانع صادرات شدند.
* چرا از میان بیش از 3500 واحد صنعتی در استان فقط 250 صادرکننده داریم؟ آیا در تصمیم گیری های کلان کشور از نظر تولیدکنندگان و صادرکنندگان برتر استفاده می شود؟
سوال خوبی است، وقتی ادعا داریم حدود 4 هزار واحد صنعتی و تولیدی در استان داریم نباید 250 صادرکننده داشته باشیم بلکه حداقل می بایست 500 تا 1000 صادر کننده فعال داشته باشیم.
امروز دهها دستگاه نطارتی و بازرسی داریم و راه فراری نیست اما مانعی گذاشتیم، مگر صادرات به افغانستان با عراق و ترکیه و چین یکسان است که قوانین یکسان برای همه تعریف می کنیم و همین اشکال نشان می دهد نگاه تخصصی به امور نداریم.
وقتی برخی مدیران بلد نیستند مدیریت کنند چرا باید تاوانش را مردم و تولید کننده و صادرکننده بدهد، چرا وقتی بحث مالیات می شود اول تولیدکننده مطرح است، وقتی حرف خدمات اجتماعی و مسئولیت اجتماعی است سراغ ما می آیند اما در تصمیم گیری هیچ دخالتی نداریم.
یک تشکل داریم به نام اتاق بازرگانی که متاسفانه یک عده افرادی که این کاره نیستند رفته اند در اتاق ایران نشسته اند و یک رانت اطلاعاتی و کاری برای خود درست کرده اند و از آن استفاده می کنند.
امروز مشکل ما اتاق بازرگانی است زیرا در حالی که باید ازمطالبات تاجر، تولیدکننده و صادرکننده دفاع کند، برعکس شده و یک رقمی معادل 1000 میلیارد تومان در سال گردش مالی دارد اما معلوم نیست آن را کجا هزینه می کند.
اتاق ایران در تهران دو ساختمان 10 طبقه دارد و هر مدیر دولتی بیکار می شود می رود آنجا مشاور اتاق بازرگانی می شود و ماهی 40 تا 50 میلیون تومان حقوق می گیرد و کسی نظارت نمی کند در حالی که بر اساس مصوبه مجلس باید بر فعالیت اتاق نظارت شود ولی نه دیوان محاسبات و نه سازمان بازرسی ورود نمی کند که ببیند پولی که وارد آن می شود در کجا هزینه شده است.
اتاق بازرگانی ایران 5 هزار میلیارد تومان اعتبار دارد و به جای این که به صادرکننده و تولید کننده تسهیلات کم بهره بدهد آن را در بانک سپرده گذاری می کند و سود پول می گیرد، این تفکر چگونه می خواهد از صادرکننده ای مانند من دفاع کند، این اتاق با این رویکرد دنبال سود خودش است و یک عده افراد خاص منفعت می برند.
برای اولین بار با پیگیری هایی که شده طرح تحقیق و تفحص مجلس از اتاق بازرگانی کلید خورده و قرار است نمایندگان ورود کنند و از شما خبرگزاری ها انتظار داریم کمک کنید این موضوع شفاف سازی شود و اگر قرار است ما پولی بدهیم بدانیم چگونه و با چه مجوزی و کجا هزینه شده است.
امروز اگر سه نفر در یک اتاق بازرگانی همسو باشند می توانند هر مصوبه را بدون توضیح اجرا کنند حتی به هیئت نمایندگان هم توضیح نمی دهند و اگر بیلان بخواهیم این کار نمی شودو هیچ جواب و توضیحی ندارند و اگر دوست داشته باشند توضیح می دهند و اگر نخواهند این کار صورت نمی گیرد.
اگر هزینه ای که از دارندگان کارت بازرگانی بخواهند، پرداخت نشود بلافاصله کارت را باطل می کنند و تمدید نمی شود تا شما مجبور باشید تمکین کنید و حق ندارید بپرسید درآمدها در کجا هزینه می شود.
* سفرهای بازرگانی اتاق تهران چقدر به فعالیت های صادراتی شما کمک کرده است؟
در شرایطی که درآمدهای اتاق بازرگانی کمتر شده متاسفانه نیروی اضافی جذب کرده اند و از آنجا که باید هزینه سفرهای خارجی خود را تامین کنند، دنبال یک درآمد برای جبران هستند تا بتوانند هزینه بلیت پروازهای بیزینس کلاس و هتل 5 ستاره را تامین کنند و باید پرسید در شرایطی که ما تحریم هستیم و با برخی کشورها روابط تجاری و اقتصادی نداریم این سفرها چه ضرورت و معنایی دارد؟
جالب است از اتاق بازرگانی سالانه به طور متوسط سه سفر خارجی می روند و یا هیئت خارجی دعوت می کنند در حالی که این سفرها هیچ خروجی نداشته و سازمان بازرسی می تواند سوال کند شما با چه هدفی به این سفر رفتید و دستاورد آن چه بوده است؟
اگر آقایان 10 سفر رفته اند عیبی ندارد ولی اگر این رفت وآمدها موجب بازگشایی شده و خروجی داشته اعلام کنند و حتی بیشتر بروند، اما اینگونه نیست و برای ما سودی نداشته است.
* شما نایب رئیس اتاق بازرگانی استان قزوین هستید آیا این اتاق توانسته به صادرکنندگان استان خدمات مورد نظر را دهد؟
اتاق بازرگانی در استان قزوین 16 سال در یک طبقه بود و بنظرم خوب هم عمل می کرد امروز با میلیاردها تومان ساختمان چند طبقه ساختیم اما خدمات اضافه نشده و هر کاری می شود مثلا اگر کلاس آموزشی دایر شود هزینه اش را دریافت می کنیم و درآمد زا شده و به جای اینکه کمک کند و تسهیل گر باشد هزینه های بیشتری را ایجاد کرده است.
اتاق بازرگانی استان قزوین شرایط حمایت از صادرکننده را ندارد و ما در اتحادیه صادرکنندگان بیشتر کمک کردیم و هر قوانینی بوده جزیی یا کلی پیگیری لازم را انجام دادیم و به نتیجه رساندیم و در ستاد تسهیل مطرح کردیم و با مسئولان وزارتخانه صمت و بانک ها جلسه گذاشتیم و اعتبارات استان را در بانک توسعه صادرات 5 برابر کردیم و موانع گمرکی را کاهش دادیم و برای تعدیل قیمت حمل و نقل اختیار دادیم برای جابجایی کالا از استانهای دیگر خودرو تامین کنند و قیمت ها تعدیل شد و همچنان پیگیر امور آنها هستیم.
*آیا در صادرات به سلیقه جهانی توجه می شود؟
به هر حال اگر شما به عنوان یک تولید کننده و صادرکننده به روز نباشید کالای شما را نمی خرند، هرچند شاید مانند ترکیه و اروپا نیستیم و هنوز ماشین آلات قدیمی داریم و در برخی بخش ها به روز نیستیم اما آنقدر هم عقب نمانده ایم زیرا اگر به روز نباشیم بسرعت یک کشور دیگر جای شما را می گیرد.در مجموع می توانیم اذعان کنیم محصولات ما مورد پسند مشتری خارجی است و می تواند بهتر و کیفی تر و متنوع تر شود اما امروز شرایطش مهیا نیست، چون بانکها تسهیلات ارزان قیمت نمی دهند، 85 درصد ارزش پولی خود را از دست داده ایم و تسهیلاتی که بانک ها می دهند همان ارزش پول سالهای قبلی است و ما گاهی قادر به تامین هزینه های خود نیستیم و برخی اوقات« ال سی» هم باز نمی شود و تجهیزات را به ما نمی فروشند و باید تحریم ها را دور بزنیم و اگر این کار را کردید اسناد شما ایراد پیدا می کند و بانک ها قبول نمی کنند و شما بایستی جنس را گرانتر بخرید و دهها مشکل دیگر و در این میان همه مشکلات به ما تحمیل می شود.
* آیا در شرایط جنگ اقتصادی نوع رویکرد مدیران و قوانین برای هماهنگی با این شرایط مهیا شده است؟
خیر/ می گوییم جنگ اقتصادی است و در شرایط سخت تحریم قرار داریم اما اینها فقط شعار است زیرا قوانین ما فرقی نکرده و مانند شرایط عادی است و رویکرد مدیران با همان روش قبلی ادامه دارد و با این شرایط نمی توان انتظار تغییر داشت.
باید بپذیریم که در جنگ اقتصادی فقط ما تولیدکنندگان و صادرکنندگان در خط مقدم هستیم و سختی و مشکلات را تحمل می کنیم و مجروح و تلفات برای ما هست و مدیران دولتی در این میدان نیستند البته ما هیچ درخواستی نداریم و انتظار داریم بگذارند کارمان را انجام دهیم و به ما کاری نداشته باشند اما متاسفانه اینگونه نیست.
* روش تجارت ما همچنان سنتی است یا به روز شده است؟
به نظرم همچنان تجارت ما سنتی است و ایراد دارد و مهمترین مانع آن تحریمهاست زیرا به روز شدن و خرید تجهیزات و ماشین آلات مدرن نیازمند رفع تحریم هاست و ما همچنان در داخل هم گرفتار صدور بخشنامه های یک شبه هستیم، مشوق صادراتی نداریم و 99 درصد صادرکنندگان چیزی نگرفتند و اگر در یک مقطعی چیزی دریافت شد بیشتر از آن را جای دیگر پرداخت کردند.
سودهای بانکی هم که ربای رسمی است همچنان گریبانگیر صنعتگران و تولیدکنندگان و صادرکنندگان شده و چون بانک ها قدرتمند هستند و آنقدر پولها را وارد فعالیتهای اقتصادی مانند تاسیس بیمه، شرکت سرمایه گذاری، خودروسازی، راهسازی و ساختمان سازی کرده اند که دیگر زور کسی به آنها نمی رسد. بانک که نباید کار اقتصادی کند بلکه باید سایر کارها را حمایت کند اما وقتی وارد ساخت و ساز می شوند چون کار بلد نیستند این کار را برهم می زنند.
* آیا قوانین مزاحم و ناکارآمد و قدیمی هم در ایجاد موانع برای تولید موثر است؟
بله برخی قوانین قدیمی است و جوابگوی نیازهای امروز نیست و انتظار داریم نمایندگان مجلس اصلاح قوانین را جدی بگیرند زیرا وضع قوانین به روز برای حل مشکل صادرکنندگان یک ضرورت است البته پیشنهاد می کنیم از نظر افراد اهل فن و صادرکننده و تولیدکننده واقعی استفاده کنند.
اخیرا خود مسئولان اعلام کردند که 900 بخشنامه متناقض با صادرات شناسایی شده که باید حذف یا اصلاح شود و این روند بیانگر چالش های جدی صادرکنندگان کشور است.
* آیا تعدد دستگاههای تصمیم گیرنده در بخش تولید و صنعت برای شما مشکل ساز است؟
بله یکی دیگر از مشکلات ما همین تعدد مراکز تصمیم گیری در بخش صنعت است و هر مدیر یک تصمیم می گیرد ولی اگر مشکلی ایجاد شود نمی توانند کاری کنند، امروز دولت، وزارت اقتصاد، سازمان صمت، جهاد کشاورزی، وزارت رفاه هر کدام یک معاونت اقتصادی دارد و بانک مرکزی یکی از مجموعه های وزارت اقتصاد است اما وقتی کشور در شرایط تحریمی دچار چالش شد همه این دستگاهها اختیار را به بانک مرکزی دادند.
بانک مرکزی که برایش تولید و صادرات مهم نیست و دنبال پول و ارز است و از هرجا آن را تهیه می کند و اگر قرار باشد یک صنعتگر هم حذف شود اما بانک مرکزی به پولش برسد این کار اتفاق می افتد و مصداق زیادی داریم لذا بایستی اولویت بانک مرکزی تولید باشد نه بازگشت ارز، یک سری کالاها در داخل مصرف ندارد مثلا 20 درصد تولیدات سرامیک می تواند نیاز کشور را تامین کند و 80 درصد صادر شود چرا این کار صورت نمی گیرد ؟ حتما موانعی وجود دارد و اگر شرایط صادرات تسهیل شود می توان کارهای بزرگی انجام داد.
اگر مواد غذایی و پتروشیمی صادر شود شاید در کشور با کمبود و چالش مواجه شویم اما کالاهایی که تولیدات آن بالاست چرا صادر نکنیم، یک سال سیب زمینی، پیاز و سیب درختی در دست کشاورز می ماند و خراب می شود و ما می توانیم به جای از بین بردن این حجم تولید به آن اجازه صادرات بدهیم تا از سرمایه های کشور صیانت شود.
امروز مدیری را که بموقع و درست تصمیم نگیرد را کسی مواخذه نمی کند، اگریک مدیری مجوز صادرات نداده و گوجه خارج نشده و خراب شود را هیچ کسی بازخواست نمی کند در همین کشور اگر 500 هزار تن گوجه دور ریخته شود شک نکنید کسی از شما بازخواست نمی کند اما اگر یک مدیری امضا کرد و گوجه خارج شد و مثلا 50 هزار تن هم اضافه رفت و دو روز کشور گوجه نداشت همان مدیر را مجازات و بازخواست می کنند و این روش نشان می دهد هر مدیری کمتر کار کند راحت تر است حاشیه هم ندارد اما کسی که با جسارت وارد کار می شود و دستور می دهد حتی اگر اشتباه باشد را حمایت نمی کنیم.
به نظرم بایستی ارزیابی مدیران بر اساس عملکرد باشد نه این که اتفاقی علیه او نبوده و حاشیه نداشته باشد.از استاندار جدید درخواست می کنیم جوری برنامه ریزی کنند تا جنگ اقتصادی در عمل پیاده شود یعنی همه استانداران ورود کنند و 6 روز کاری را برای تولید و تجارت بگذارند، به معاونان تفویض اختیار کنند و معاون سیاسی و عمرانی اختیار داشته باشند در جلسات تصمیم بگیرند و استاندار نظارت کند.
امور مالیاتی و سازمان صمت در کنار قرار گیرند و مشکلات 4 واحد را برطرف کنند و اگر هر ماه 500 شغل ایجاد شود مشکلات حل می شود و شما شک نکنید وقتی کار باشد جرایم، اعتیاد و آسیب های اجتماعی کاهش یافته و بقیه مسائل حل می شود و نیازی به کارهای دیگر نیست در حال حاضر نسبت به سه سال قبل صادرات حدودا 50 درصد کمتر شده و به نظرم فقط تحریم عامل این وضعیت نیست و بخش زیادی مربوط به مشکلات داخلی است زیرا تعهد ارزی، قوانین دست و پاگیر، مقررات و بخشنامه های یک شبه را خودمان گذاشتیم و من معتقدم با همین تحریم ها اگر موانع داخلی نبود دو برابر گذشته صادر می کردیم.
باید پذیرفت ما همیشه با تحریم مواجه بوده ایم و ترمز صادرات و تولید را برخی از همین مدیران داخلی کشیده اند و اگر در گذشته اشتباه کردیم چرا اصلاح نمی کنیم لذا انتظار می رود دولت جدید اشتباهات دولت گذشته را جبران کند در حالی که می گویند از سال آینده اصلاح می کنیم، وقتی یک شبه تصمیم جدید می گیرید چرا باید تعییرات از شش ماه آینده شروع شود؟.
اگر انقلاب اقتصادی می خواهیم باید از مدیران جسور، کاربلد استفاده کنیم تا بموقع و سریع و درست تصمیم بگیرند، بیماری که امروز عمل نشود فردا دیر است و دیگر با یک پزشک حاذق هم مشکل حل نمی شود.به نظرم تحریم ها تا 20 درصد مشکل ساز شده و 80 درصد موانع صادرات را ترامپ های داخلی، تصمیمات ملی اشتباه، مدیران ضعیف و قوانین دست و پاگیر و قدیمی ایجاد کرده اند و اگر بخواهیم این وضعیت تغییر کند باید به همه عوامل اهمیت دهیم و آن را شناسایی و حل کنیم.
البته باید گفت در استان وضعیت زیاد بد نبوده و مدیران استانی دستشان بسته است و اختیار زیادی نداشته اند تا بهتر عمل کنند و از آنها رضایت داریم اما اگر اختیارات استانداران به عنوان نماینده تام الاختیار دولت در استان بیشتر شده و از افراد مطمئن استفاده شود که قدرت تصمیم گیری بیشتری دارند به دستاوردهای بهتری می رسیم.
* آیا به نظر شما تعدد جلسات تصمیم گیری برای تولید در استان زیاد نیست؟
تشکیل برخی جلسات نیازی نیست و می تواند در جلسات دیگر ترکیب شود و در ستاد تسهیل گاهی دستگاههایی دعوت می شوند که به حضورشان نیازی نیست و باید در این وضعیت دتجدید نظر کرد تا صرفه جویی شود.
نظر شما در خصوص ایجاد منطقه ویژه اقتصادی در استان چیست؟
به نظرم این کار فقط یک عنوان است که می تواند برای برخی افراد رانت ایجاد کند و اگر کسانی دنبال فعالیت اقتصادی هستند بهتر است همین شهرک های صنعتی را تقویت کنند و ایجاد منطقه جدید راهکاری برای رونق اقتصاد در این شرایط تحریم نیست و شاید برخی می خواهند از مزیت منطقه استفاده کنند.
اگر قرار باشد با ایجاد منطقه اقتصادی یک رانت برای برخی ایجاد کنیم و دوباره آهن و بتن اضافه کنیم منطقی نیست و شما می توانید شهر صنعتی البرز را به منطقه اقتصادی تبدیل کنید، شهرک های ضعیف مانند حیدریه و کاسپین را برای منطقه اقتصادی اختصاص دهید، چرا همه چیز را زخمی می کنیم و دوباره یک ساخت و ساز جدید راه می اندازیم، در حالی که هنوز مشکلات شهرک صنعتی لیا در استان حل نشده و حدود 19 شهرک و ناحیه صنعتی داریم دوباره می خواهیم منطقه جدید اقتصادی ایجاد کنیم که یک هزینه اضافی است و امیدواریم یک رانت برای عده خاصی ایجاد نشود./ برنا